VARIŞ ÖNCESİ GÜMRÜKLEME (VÖG)

Günümüzde küresel ticaretin hızla büyümesi, gümrükleme işlemlerindeki gecikmelerin minimuma indirilmesini zorunlu hale getirmiştir. Modern ticaret, özellikle e-ticaret ve just-in-time (tam zamanında) operasyonlar, hızlı ve verimli gümrükleme süreçlerini gerektiriyor. Bu bağlamda, varış öncesi gümrükleme, gümrük işlemlerinin hızlandırılması ve külfetlerin azaltılması adına kritik bir çözüm olarak öne çıkmaktadır.

Varış öncesi gümrükleme, ithalat ve ihracat işlemleri sırasında gümrük beyannamesinin, mallar ülkeye ulaşmadan önce verilmesi işlemidir. Bu uygulama, gümrük prosedürlerinin modernizasyonuna olanak tanır ve işlemlerin daha hızlı tamamlanmasını sağlar. GATT 1994 VIII. Maddesi, ithalat ve ihracat formalitelerinin yükünün ve karmaşıklığının azaltılmasını vurgular ve bununla ilgili yasal çerçeveler oluşturulmuştur.
Ülkemizde 2019 yılında yürürlüğe giren Gümrük Genel Tebliği (Varış Öncesi Gümrük İşlemleri) ile, denizyolu konteyner taşımacılığı ile gelen eşyanın varış öncesi gümrükleme işlemlerine başlanabilmesi için gerekli prosedürler belirlenmiştir. Bu sistem, özellikle serbest dolaşıma giriş ve Dahilde İşleme Rejimi kapsamında uygulama bulur ve gümrük işlemlerinin hızlandırılmasını sağlar.

Zaman ve Maliyet Tasarrufu:
Varış öncesi gümrükleme, geleneksel gümrük işlemlerine kıyasla daha hızlı bir süreç sunar. Eşya, gümrükte beklemeden hemen işlem görebilir, böylece gereksiz depo, ardiye ve demuraj masrafları engellenir.
Rekabet Avantajı:
Gümrükleme süreçlerinin hızlanması, dış ticaret yapan firmalar için rekabet avantajı yaratır. Zaman kaybı olmadan mal sevkiyatları daha hızlı yapılabilir, bu da daha etkili bir üretim süreci ve ihracat sağlar.
Risk Analizi ve Güvenlik:
Verilerin önceden iletilmesi, gümrük idarelerinin risk analizlerini daha etkili bir şekilde yapmasını sağlar. Böylece, gümrük kontrolleri daha planlı bir şekilde yapılabilir, denetimler daha etkin hale gelir.

Varış öncesi gümrükleme uygulaması, denizyolu ile gelen konteyner taşımacılığı kapsamındaki eşya için geçerlidir. Ancak, bu uygulamadan sadece yerli üretimde girdi olarak kullanılacak hammadde ve ara malı niteliğindeki eşya yararlanabilir. Ayrıca, bazı geçici ithalat rejimi kapsamındaki eşya da bu uygulamadan faydalanabilmektedir

Varış öncesi gümrükleme sistemine başvurabilmek için, belirli koşulları sağlayan firmalar başvuruda bulunabilir. Bu koşullar arasında, sanayi firmalarının yıllık belirli bir ihracat tutarına sahip olması ve yeminli mali müşavir raporu sunması gerekmektedir. Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS) sahipleri ise başvuru yapmaksızın doğrudan bu hizmetten faydalanabilmektedir.

Gümrük müşaviri olabilmek için öncelikle gümrük müşavir yardımcısı olmak gerekmektedir. Gümrük müşavir yardımcısı olmak için izlenmesi gereken adımlar şunlardır:
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,
Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip bulunmak,
Kamu haklarından mahrum bulunmamak,
Taksirli suçlar hariç olmak üzere; affa uğramış olsalar dahi, ağır hapis veya beş yıldan fazla hapis ya da kaçakçılık, zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, dolanlı iflas, yalan yere şahadet, suç tasnii, iftira gibi yüz kızartıcı suçlar ile resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, terörün finansmanı, Devlet sırlarını açığa vurma, vergi kaçakçılığı veya vergi kaçakçılığına teşebbüs suçları ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamı suçlar ile örgütlü suçlardan hüküm giymemiş olmak,
Ceza veya disiplin soruşturması sonucunda memuriyetten çıkarılmış olmamak,
Hukuk, iktisat, maliye, işletme, muhasebe, bankacılık, kamu yönetimi, siyasal bilgiler ve endüstri mühendisliği dallarında eğitim veren fakülte ve yüksek okullardan veya denkliği Yüksek Öğretim Kurumunca tasdik edilmiş yabancı yüksek öğretim kurumlarından en az lisans seviyesinde mezun olmak,
Diğer öğretim kurumlarından lisans seviyesinde mezun olduktan sonra (i) alt bendinde belirtilen bilim dallarından lisans üstü seviyede diploma almış olmak ya da ön lisans eğitimi veren gümrük, dış ticaret ve Avrupa Birliği konularında uzmanlık programı olan meslek yüksek okullarından mezun olmak,
Staj amacıyla bir gümrük müşavirinin yanında bir yıl çalışmış olmak,
Yapılan gümrük mevzuatı ve gümrüğe ilişkin iktisadi, ticari ve mali konuları kapsayan sınavda başarılı olmak,
Gümrük müşavir yardımcısı olmaya hak kazandıktan sonra Gümrük müşaviri olmak için izlenmesi gereken adımlar şunlardır:
Yukarıda belirtilen koşulları taşıyan, en az lisan mezunu olan ve iki yıl süre ile gümrük müşavir yardımcılığı yaparak, gümrük mevzuatı ve gümrüğe ilişkin sınavda başarılı olan kişiler, gümrük müşavirliği yapmaya hak kazanır.